Izložba „Mortui vivos docent – Kad mrtvi uče žive: Milovan Milovanović i njegovo doba”

Izložba intrigantnog naziva “Mortui vivos docent – Kad mrtvi uče žive: Milovan Milovanović i njegovo doba”, povodom obeležavanja stogodišnjice nastave sudske medicine na Medicinskom fakultetu u Beogradu, u saradnji Muzeja nauke i tehnike sa Institutom za sudsku medicinu Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, će biti svečano otvorena u utorak, 26. septembra 2023, u 19 časova, u Muzeju nauke i tehnike.

Izložba je nazvana “Mortui vivos docent (Mrtvi uče žive)” po ispisu na zidu Obdukcione sale Zavoda za sudsku medicinu. To je latinska izreka koja se obično ispisivala u anatomskim amfiteatrima za disekcije ili u obdukcionim salama uopšte. Trebalo je da ukaže studentima na to da se struktura tela i organa ne može naučiti pomoću slika i shema, već da treba učiti na ljudskom telu, disekcijom.

Izložba je posvećena Milovanu Milovanoviću, prvom nastavniku sudske medicine na Medicinskom fakultetu i osnivaču Katedre za sudsku medicinu, kao i Instituta za sudsku medicinu Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Eksponati su iz Forenzičke zbirke Instituta, formirane još 1898. godine, koju je šira javnost do sada mogla da vidi samo u izuzetnim prilikama.

Zanimljivi slučajevi iz sudskomedicinske prakse će biti predstavljeni putem makroskopskih i mikroskopskih preparata, fotografija, dokumenata, oružja i povrednih oruđa, a izložbu upotpunjuju stara učila, udžbenici, atlasi i lični predmeti Milovana Milovanovića.

S obzirom da pojedini eksponati mogu biti uznemirujući, preporučeno je da posetioci izložbe budu stariji od 15 godina. Autori izložbe su dr Jelena Jovanović Simić, viši kustos Muzeja nauke i tehnike i dr Slobodan Nikolić, redovni profesor Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Počeci sudske medicine u Srbiji

Za istoriju sudske medicine u Srbiji važna je 1865. godina u kojoj je započela nastava iz te oblasti na Velikoj školi u Beogradu. Za studente prava, sudska medicina je bila jedan od obaveznih predmeta, ali je predmetni profesor angažovan tek od školske 1865/66. godine. Za svršene pravnike koji nisu učili sudsku medicinu tokom studija, doktor Aćim Medović je u julu 1865. godine održao seriju predavanja koja su potom i objavljena kao rukopisno litografisano izdanje sa 40 slika.

Redovna nastava započela je u jesen te iste godine pristupnim predavanjem Milana Jovanovića Morskog pod naslovom Prirodna nauka u službi zakonodavstva i pravosuđa. Do Prvog svetskog rata sudsku medicinu su predavali i doktori Aćim Medović i Milan Jovanović Batut.

Tek krajem 19. veka Srbija je dobila prvog specijalistu patologije i sudske medicine. Bio je to doktor Edvard Mihel, koji je na inicijativu Srpskog lekarskog društva, kao državni stipendista, bio poslat na jednogodišnje usavršavanje u Beč i Pariz.

Edvarda Mihela, prerano preminulog 1915. godine od pegavog tifusa, na mestu šefa Prosekture nasledio je doktor Milovan Milovanović, koji je 1923. postao prvi profesor sudske medicine na Medicinskom fakultetu i osnivač Zavoda, kasnije Instituta za sudsku medicinu.