Najveća tajna bivše Jugoslavije: Zabranjeni aerodrom kod Plitvica krije teoriju zavere o Titu i NASA-i

Iako je napušten već decenijama, bivši vojni aerodrom Željava na granici Hrvatske i Bosne i Hercegovine i dalje budi maštu avanturista, teoretičara zavere i ljubitelja napuštenih objekata.

Sa svojim masivnim podzemnim tunelima i bogatom istorijom, Željava ostaje jedno od najzagonetnijih mesta na Balkanu.

Interesovanje za Željavu ne jenjava – radoznalost dodatno podgrevaju opasni tuneli u kojima preti urušavanje, ispunjeni otrovnim i radioaktivnim materijama. Pod šifrovanim nazivom “Objekat 505”, ovaj podzemni aerodrom izgrađen je na granici Hrvatske i Bosne i Hercegovine, u blizini Plitvičkih jezera s jedne i Bihaća s druge strane. Reč je o najvećem podzemnom aerodromu na Balkanu, sa tunelima dugim 3.500 metara, širokim 20 i visokim 8 metara, piše punkufer.hr.

Izgradnja je počela 1955. godine, a aerodrom, čiji je tvorac inženjer Dragoslav Sobotka, bio je spreman za upotrebu 1968. godine. Za ovaj najskuplji projekat u Jugoslaviji tada je izdvojeno nekoliko milijardi dolara – kako bi mogao da primi 120 aviona sa kompletnim naoružanjem, posadama, velikim zalihama goriva, hrane, lekova i svime što je bilo neophodno u slučaju katastrofe. Željava je imala sopstvene izvore struje i vode, pa je vojska mogla da opstane u potpunoj izolaciji i do mesec dana. Konstrukcija je bila toliko čvrsta da je mogla da izdrži i nuklearni napad.

Tokom rata 1990-ih aerodrom je još uvek bio aktivan, ali je JNA, kako bi onemogućila njegovo korišćenje, 1992. godine uništila kompleks – u tunelima je postavljeno 56 tona eksploziva. Bihać se zatresao, a eksplozije su izazvale vatreni oblak iznad planine Plješevica, stvarajući apokaliptičnu sliku.

Uprkos opasnostima koje vrebaju (neeksplodirane mine, urušeni delovi, otrovni gasovi), Željava i dalje privlači brojne radoznalce, avanturiste i influensere.

Misterije oko ovog objekta dodatno je podstakao dokumentarni film „Houston, we have a problem“ slovenskog reditelja Žige Virca. Film se bavi teorijom zavere prema kojoj je bivši jugoslovenski predsednik Tito prodao svemirski program Jugoslavije Sjedinjenim Američkim Državama, a da se isti tajno razvijao upravo u podzemlju Željave. Prema toj verziji priče, iz Željave je lansiran i prvi čovek na Mesec. Željava bi tako bila tajna svemirska baza, najveća u Evropi.

NASA je naravno demantovala ove tvrdnje i nazvala ih apsurdnim, ističući da nije moguće da je američki predsednik Džon Kenedi ikada kupio bilo kakav svemirski program od Jugoslavije.

Ipak, usled svoje neobične istorije i neodoljivog prizvuka misterije, Željava i dalje fascinira. Uprkos brojnim opasnostima, ljudi i dalje posećuju pistu, ulaze u tunele, slikaju se i snimaju. Da li će ovo mesto u budućnosti postati centar za koncerte, umetničke performanse ili kulturne događaje – ostaje da se vidi.