Selekcija „Meteori” na Beldocs-u
Ovogodišnji Beldocs festival predstavlja selekciju Meteori koju čine najoriginalniji glasovi savremenog dokumentarnog filma. Filmovi velikih reditelja čiji je rad poznat po žanrovskim i tehnološkim inovacijama, kao i mladih autora koji ne zaziru od eksperimenta. Poput meteora, ovakve stvari ne viđaju se često i ostavljaju trag. Beldocs festival poziva vas da se prepustite njihovim svetovima.
„Kao i svake godine selekcija Meteori se sastoji od hrabrih, autentičnih filmova koje odlikuje raznovrsnost i eksperimentalnost u narativnoj strukturi. U selekciji je dvanaest filmova i svi su domaće premijere. Ponosni smo na to što u ovom programu prikazujemo filmove nekih od najvećih svetskih imena arthaus filma, kao što su Džejms Bening (Sjedinjene Američke Države) i Apičatpong Virasetakul (Tajanstveni objekat u podne), kao i radove novih, mladih autora koji nude svežu perspektivu i drugačije stilove i forme“, izjavio je Marko Grba Singh, umetnički direktor Beldocsa.
Aralkum ukrajinske rediteljke Mile Žluktenko (Mila Zhluktenko) predstavlja nadrealni filmski pejzaž presušenog Aralskog mora. Usamljeni pustinjski predeli prepuni olupina i žbunja preobražavaju se more, pesak postaje voda, a stari ribar može da zaplovi poslednji put.
Skretanja (Detours) ruske umetnice Ekaterine Selenkine (Ekaterina Selenkina) istražuje vezu između dark web-a i anonimnog grada. Radnja filma odvija se u uspavanom kvartu, među betonskim zidovima višespratnica, iza garaža, pored napuštenih pruga… Kamera naizmenično prati i gubi trag mladog Denisa, čuvara blaga, koji krije zalihe droge po čitavom gradu.
Kombinujući rekonstrukciju, opservaciju i fikciju film istražuje slojevitost fizičke i virtuelne stvarnosti. Na širem planu autorka pokušava da razazna načine snalaženja ljudi u impozantnim i bezličnim prostorima, ali i u napetom društveno-političkom stanju zemlje.
Uspomene sa istočnog fronta (Memories from the Eastern Front) Radua Judea i Adriana Ćoflinka (Radu Jude, Adrian Cioflâncă) je svojevrsna kinematografska analiza fotografskog albuma koji je tokom Drugog svetskog rata napravila jedinica rumunske vojske. Ovo dokumentarno ostvarenje nastoji da otkrije kako funkcioniše „vojnički pogled“, šta vojnik želi da vidi i sačuva za svoje potomke. Tok albuma ispresecan je istorijskim dokumentima, koji otkrivaju i ono što ove fotografije pokušavaju da sakriju.
Saturn i još dalje (Saturn & Beyond) je još jedno delo u impresivnom filmskom opusu irskog reditelja i pisca Deklana Klarka (Declan Clarke) koje se fokusira na teme modernosti i velikih preokreta 21. veka. Prisećajući se sopstvenog detinjstva, autor nastoji da osmotri odnos između pada naših neuroloških funkcija i upornog nastojanja da razvijemo brža i prodornija tehnološka sredstva komunikacije.
Atlantida (Atlantide) italijanskog reditelja i video umetnika Jurija Ankaranija (Yuri Ancarani) je vizionarska dokumentarna fikcija centrirana oko mladih iz plutajućeg venecijanskog predgrađa, koji su strast pronašli u izgradnji opasno brzih trkačkih čamaca i trkama kroz uske gradska kanale. Mladi Danijel živi izolovano od svoje grupe vršnjaka, te vođen neumornom energijom i fetišističkim odnosom sa svojim gliserom, rizikuje svoj život kako bi stekao poštovanje prijatelja.
Džetleg (Jet Lag) kineske rediteljke Ženg Lu Žinjan (Zheng Lu Xinyuan) je filmski putopis od Beča do Kine. Zaštitna odela u avionu i slojevi traka u karantinskom hotelu prizivaju slike mesta zločina ili medicinskih trilera. Ovo putovanje prepliće se sa porodičnim putovanjem u Mjanmar, i potragom za porodičnom istinom o autorovom dedi koji je nestao četrdesetih godina i nikada se nije vratio.
Tajanstveni objekat u podne (Mysterious Object at Noon) je poludokumentarni film tajlandskog majstora kontemplativne kinematografije Apičatponga Virasetakula (Apichatpong Veerasethakul). Koristeći kolažne nadrealističke tehnike, autor stvara autentičan portret svojih sugrađana. Film je snimljen bez scenarija, a filmska ekipa je putujuću po Tajlandu intervjuisala obične ljude, dodajući sopstvene reči njihovim pričama. Beležeći kulturu u kojoj se fantazija i stvarnost ne sudaraju, već koegzistiraju, film slavi sam čin pripovedanja kao neizostavnog dela svakodnevice.
Ravnice (The Plains) australijskog filmskog stvaraoca Dejvida Estila (David Easteal) prati pedesetogodišnjeg muškarca koji se svako veče nakon radnog vremena vraća kući u predgrađe Melburna. Godišnja doba prolaze, a autor beleži dramatične događaje, kao i obične svakodnevne detalje njegovog života. Prilazeći mu veoma blizu kamera oslikava njegov emotivno-psihološki mikrokosmos, secirajući njegove unutrašnje sukobe i odnose sa suprugom, majkom, preminulom sestrom, kao i sa mlađom saradnicom koja mu povremeno pravi društvo u povratku kući.
Breg (Berg), prvu dugometražni film holandske rediteljke Joke Oltar (Joke Olthaar), je dokumentarno putovanje kroz velike nadmorske visine, iz perspektive troje misteriozno povezanih planinara. Veličanstvena planina ih mami i odbija, ona zove u svoje okrilje, a kad se u planinarenje upuste, povratka više nema. Crno-belom fotografijom i minimalnim zvučnim zapisom, ostvarenje oslikava monumentalnosti planinskih pejzaža, kao i beznačajnost čoveka u susretu sa njima.
Komuna (Pariz, 1871) (La Commune (Paris, 1871)) Pitera Votkinsa (Peter Watkins) je još jedan kritički osvrt na audiovizuelne mas-medije u opusu ovog engleskog reditelja. U zadivljujućoj dokumentarnoj rekonstrukciji autor predstavlja revolucionarne istorijske događaje svesno koristeći anahroni medij televizijskog emitovanja.
Nakon poraza Francuske u francusko-pruskom ratu, izgladnelo stanovništvo Pariza diglo je pobunu i izabralo levičarsku vladu: Parisku komunu. Dva meseca kasnije, lojalističke trupe ugasile su revoluciju u rekama krvi. Prkoseći narativnim konvencijama i ukorenjenim ideologijama, Votkins staje na stranu revolucionara, ne libeći se da prikaže unutrašnje tenzije, kao i odnos prema ženama od kojih se i u revolucionarnom Parizu očekivalo da „znaju svoje mesto“.
U svom najnovijem filmu Rewind&Play Alan Gomis (Alain Gomis) putuje u 1969. godinu predstavljajući nam neemitovani skandalozni snimak intervjua sa džez muzičarem Teloniusom Monkom. Sačuvani sirovi snimci otkrivaju javnosti nepoznatu stranu Telonijusove ličnosti, koji pokušava da se oslobodi okova nasilne fabrike stereotipa. Kroz upliv u životnu epizodu legendarnog umetnika, film nastoji da prikaže grotesknu stvarnost medijske mašinerije.
U filmu Sjedinjene Američke Države (The United States of America) Džejms Bening (James Benning) istražuje SAD i koristeći se svojim uobičajenim dugačkim statičnim kadrovima pokušava da pronađe odgovor na pitanje: „Da li je moguće predstaviti mesto?“. Kao i u svom istoimenom debitantskom filmu, autor putuje kroz svaku državu SAD-a prikazujući ih abecednim redom, od Heron Beja, Alabama do Kelija, Vajoming. Jedinstvenim pripovedačkim stilom, Bening pokušava da razazna kako su ljudske akcije obeležile zemlju na kojoj stojimo.
Jubilarni 15. Međunarodni festival dokumentarnog filma Beldocs 2022, koji će biti održan od 11. do 18. maja na sedam lokacija u Beogradu, predstaviće premijerno u našoj zemlji više od 100 dokumentarnih filmova u 12 programskih celina. Karte su u prodaji online, putem sajta beldocs.rs.
Festival su podržali: Evropska unija kroz program Kreativna Evropa MEDIA, Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije, Sekretarijat za kulturu grada Beograda, Filmski centar Srbije, Filmski centar Grčke, Filmski centar Crne Gore, Danski filmski institut, Ambasade Australije, Portugalije, Slovenije, Finske, Gete Institut, Austrijski kulturni forum, Italijanski kulturni centar, Francuski institut, UN Women, Misija OEBS-a u Srbiji, Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu, Fondacija Saša Marčeta, Al Jazeera Balkans, DOX TV, ORION Telekom.
Naslovna slika: film Detours / Foto: Promo
