Ovo je muzički žanr iz Jugoslavije o kom danas priča ceo svet, jer nikome nije jasno kako se desio
Jedan muzički žanr iz bivše Jugoslavije poslednjih godina sve više intrigira muzičke entuzijaste širom sveta – pre svega zato što tera ljude da se zapitaju: kako je ovo uopšte nastalo?
Popularna hipsterska radio stanica “NTS radio” je na svom Instagram nalogu napravila prlog o Yu Mex muzičkom žanru koji i danas, 70-ak godina nakon njegovog osnivanja i dalje fascinira ali i zbunjuje muzičke entuzijaste širom sveta.
Yu Mex je bio stil popularne muzike u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, koji je uključivao elemente tradicionalne meksičke muzike – poput marijačija i rančera. Ovaj žanr bio je posebno popularan tokom pedesetih i šezdesetih godina, kada je niz jugoslovenskih pevača počeo da izvodi meksičke pesme, često u originalu.
Woke kultura bi danas možda ovo nazvala kulturnom aproprijacijom, ali u to vreme Nikola Karović, Slavko Perović, Ljubomir Milić i njegov bend Paloma bili su istinske zvezde – popularni od Triglava do Đevđelije.
Nije ni čudo što ovako čudan spoj jugoslovenskog i meksičkog muzičkog izraza danas izaziva interesovanje svetskih internet arheologa, mimera i Reddit ekipe. I upravo to se dešavalo poslednjih dana – Yu Mex je ponovo “isplivao”.
Kako je došlo do toga da Tex Mex postane popularni muzički žanr u SRFJ:
Nakon čuvenog razlaza Tito–Staljin 1948. godine, sovjetski filmovi više nisu prikazivani u Jugoslaviji. Istovremeno, Tito nije želeo ni previše američkog uticaja zbog ideoloških razlika, pa se kao kompromis pojavio – Meksiko.
Jugoslavija je počela da uvozi meksičke filmove, jer su mnogi od njih veličali Meksičku revoluciju i prikazivali obične ljude kako ustaju protiv represije. Ta „revolucionarna“ estetika savršeno se uklopila u narativ tadašnje Jugoslavije – partizanska borba, otpor, narod kao nosilac promene.
Prvi meksički film prikazan kod nas bio je „Jedan dan života“ (1950) – potresna drama o pogubljenju pobunjenika u Meksičkoj revoluciji. Kada je stigao u jugoslovenske bioskope 1952. godine, film je izazvao suze kod publike, jer su mnogi u njemu prepoznali vlastite rane iz Drugog svetskog rata.
Ubrzo su postali popularni i manje politički filmovi – komedije, romanse – a s njima je došla i nova modna inspiracija. Mnogi mladi Jugosloveni su imitirali stilove meksičkih filmskih zvezda, a muzičari su počeli da oblače sombrere i pevaju uz marijači aranžmane – na srpsko-hrvatskom, a ponekad čak i na španskom.
Interesovanje je počelo da bledi tokom sedamdesetih, ali duo Karović–Perović ostao je nezaobilazan deo novogodišnjih televizijskih programa sve do devedesetih – makar na par minuta, iz poštovanja prema jednoj eri.
Na kraju, iza svega su ostali vinil omoti i snimci, koji danas mogu da obraduju svakog ko slučajno naleti na njih u beskrajnim skrolovanjima interneta.
Zaboravili ste izvanrednu makedonsku grupu Manjifiko koja ima puno meksickih pesama na svom repertoaru i izvanrednu solistkinju Nevenka Kochovska…
https://www.youtube.com/watch?v=avtJA2OHfIE
Šta reći osim – eksperiment. Mi smo ekperimentalno područje i do danas smo to ostali.
Prošla je ova moda, nestala bivša država, ali mi i dalje “imamos mnogos problemos”…
Inače, meni to nikad nije smetalo. Zašto bi bilo ok slušati npr samo američku ili nedajbože samo rusku muziku, a sve ostalo je “nametanje”?
Kako gore u Insta-Post pise, Tito nije hteo da importuje niti ruske niti americke filmove.. Zalosno je sto mi sami nismo mogli da odlucimo sta bi da gledamo.. Toliko o starim dobrim vremenima..