Smena generacija od bumera do zumera

Savremeno imenovanje generacija datira još od pesnikinje Gertrude Stajn, koja je za one koji su postali punoletni tokom Prvog svetskog rata napisala: „Svi ste vi izgubljena generacija“. Skoro vek kasnije, imena, etikete i studije kolektivnog karaktera generacija postale su odrednica za trendove i stavove koji menjaju svet.

Odluka o tome gde počinje jedna generacija, a gde se završava, utemeljena je u kulturnim, političkim, ekonomskim ili društvenim događajima koje je određena grupa proživela tokom svog detinjstva i adolescencije – u godinama u kojima se dešavaju formativna iskustva koja određuju dalji tok života. Iako svako značajne događaje doživljava na svoj način, istraživanja pokazuju da događaji koji se dešavaju tokom ranih godina imaju mnogo značajniji uticaj na stavove, vrednosti i ponašanje. Takva zajednička iskustva stvaraju ono što je poznato kao „vršnjačka ličnost“ generacije: zajednička perspektiva koja proizlazi iz rađanja i življenja tokom zajedničkog perioda istorije i doživljavanja značajnih pojava tokom tih kolektivnih životnih faza.

Kojoj generaciji pripadate?

Generacije definišu periodi od po dvadeset godina, i to od ’60-ih godina prošlog veka, kojima pripadaju bejbi bumeri, do 2015. godine ovog veka, kojima pripada generacija Z, a koje su kolektivno obeležene određenim istorijskim događajima, trendovima i stavovima koje su formirale njihov razvoj i ponašanje.

Smatra se da su upravo zajednička iskustva i vrednosti proistekle iz njih uticale dalje na razvoj tehnologije, obrazovanja, na načine na koji se živi, zarađuje i troši, na muzički i politički ukus, aktivizam i još mnogo toga.

Jedno od najznačajnih iskustava koje utiče na razlike u generacijama je tehnologija sa kojom se odrastalo. Bejbi bumeri su u detinjstvu otkrili televiziju, generacija X je odrastala sa kompjuterima, a milenijalci su rođeni u doba interneta. U novije vreme, pripadnici generacije Z su odrasli sa pametnim telefonima.

Baby boomer generacija (od 1946. do 1964)

Bejbi bumeri su najveći potrošači tradicionalnih medija poput televizije, radija, časopisa i novina.

Događaji koji su oblikovali generaciju: rastući optimizam nakon Drugog svetskog rata, Hladni rat i hipi pokret.

Generacija X (od 1965. do 1979/80)

Gen X i dalje čita novine, časopise, sluša radio i gleda TV. Međutim, oni su takođe i digitalno obrazovani. Sarkastično u medijima se predstavljaju kao poslednja generacija koja ume da prelistava novine i uživa u „politički nekorektnim” šalama.

Događaji koji su oblikovali generaciju: kraj Hladnog rata, uspon personalnih kompjutera i osećaj izgubljenosti između dve uticajne generacije.

Generacija Y – Milenijalci (od 1981. do 1994/6)

Ova generacija konzumira sadržaj putem striming platformi kao što je Netflix, kompjutera i telefona. Milenijalci imaju negativnu etiketu, kao povlašćena generacija koja je „uništila“ određene tradicionalne proizvode i navike kao što su pivo, omekšivač za veš, motori, brza hrana, odlazak u teretanu, ali i koncept braka, seksa, patriotizma… lista je veoma dugačka.

Događaji koji su oblikovali generaciju: svetska finansijska kriza, tehnološka eksplozija interneta i društvenih medija.

Generacija Z (od 1997. do 2012/15)

Prosečni pripadnik generacije Z je svoj prvi mobilni telefon imao sa 10 godina, a većina je odrasla igrajući se mobilnim telefonima ili tabletima svojih roditelja. Odrasli su u hiper povezanom svetu, a pametni telefon je omiljeni način komunikacije.

Događaji koji su oblikovali generaciju: pametni telefoni, društveni mediji.

Generacija Z se naziva i generacija zoomer. Ovaj nadimak za članove generacije Z se koristi od 2016. godine, a pored aluzije na stariju generaciju boomer-a, ova reč predstavlja brzi tempo promena koji je obeležio rane godine generacije Z, kao i prirodu same promene. Iako je nadimak nastao pre globalne potrebe za aplikacijom Zoom, koja je obeležila 2020. godinu, danas naziv ove generacije ima dodatnu povezanost sa periodom u kojem odrastaju njeni najmlađi pripadnici. Najmlađi zumeri danas imaju šest godina i upravo proživljavaju događaje koji će oblikovati njihovu generaciju. Ova generacija će imati zajedničko sećanje na učenje na daljinu, pojmove „karantin”, „distanciranje”, upotrebu maski, onemogućenost putovanja i socijalizacije.

Zašto se generacije imenuju po slovima?

Sve je počelo sa generacijom X. Prethodna generacija je bila bejbi bumer generacija, koja je nastala kao rezultat prosperiteta posle Drugog svetskog rata, kada je značajno porastao natalitet – desio se baby boom. Generacija koja je posle njih usledila nije imala očigledan kulturni identifikator, pa se naziv povezuje sa engleskim pank-rok bendom Generation X iz Londona, koji je krajem 1970-ih bio popularan, a koji se danas pamti prvenstveno kao muzičko polazište karijere njihovog pevača Bilija Ajdola.

Od tada pa nadalje se za imenovanje generacija koristio niz slova u abecedi posle slova X. Generacija koja sledi je postala Gen Y, a nadimak „Milenijal” je dobila zbog prelaska u novi milenijum. Sledeća generacija, generacija Z se još naziva i Gen Tech, post-Millennials, iGeneration, Gen I-Fi i Zoomers.

OK, boomer

„OK boomer“ je fraza i mim (meme) nastala 2020. godine koju tinejdžeri i adolescenti koriste za odbacivanje ili izrugivanje stavova koji su tipično povezani sa starijim generacijama.

Izgubljena generacija umetnika

Posle Prvog svetskog rata je nastala grupa mladih ljudi poznata kao „Izgubljena generacija“. Izraz je osmislila spisateljica Gertruda Stajn, a Hemingvej ga je kasnije koristio kao epigraf svog romana Sunce se ponovo rađa (1926): „Svi ste vi izgubljena generacija.“ Ova optužba odnosila se na nedostatak svrhe ili pokreta koji je proizašao iz stravičnog razočaranja koje su osetili oni koji su odrasli i preživeli rat, a bili su u dvadesetim i tridesetim godinama. U literaturi se „Izgubljena generacija“ odnosi na grupu pisaca i pesnika koji su bili muškarci i žene ovog perioda. Najpoznatiji članovi bili su Gertruda Stajn, Ernest Hemingvej, F. Skot Ficdžerald i T. S. Eliot.

Najveća i Tiha generacija

Najveća generacija, poznata generacija iz Drugog svetskog rata kojoj pripadaju ljudi rođeni od 1901. do 1927. Oblikovala ih je Velika depresija i bili su primarni učesnici Drugog svetskog rata.

Tiha generacija sledi Najveću generaciju i njoj pripadaju ljudi rođeni od 1928. do 1945. godine. Pripadnici Tihe generacije bili su deca tokom Velike depresije, i preživeli su strahote Drugog svetskog rata, koje su posmatrali dečjim očima.

Fotografije: Unsplash