Za neke je simbol protesta, za neke trn u oku: Šta se krije iza zastave Srbije koja je preplavila mreže

Na protestima Srbija protiv nasilja već nekoliko nedelja se pojavljuje zastava, koju su mnogi proglasili za simbol protesta, ali i mnogi se pitaju šta će nam kao i šta ona zapravo znači.

Iako su u prvom planu neke potpuno druge stvari vezane za protest, mnogi su preskočili desetak stepenika i počeli da rapravljaju na temu zastave i himne Srbije, pa se tako ponovo pojavio narativ na društvenim mrežama o himni Vostani Serbije, kao i zastavi koja bi trebala da izgleda kao ona Kneževine Srbije. To je prva zastava iz 1835. godine, koja je pratila čuveni Sretenjski ustav.

Neka nam ova zastava predstavlja simbol borbe i pravičnoati srpskog naroda. Neka se ponovo rasplamsa taj buntovnički i ustanački duh u svima nama koji će nas, kao što je i pre više od 200 godina, voditi ka “oslobodjenju” od okupatora i ponovnom ujedinjenju. Srećno Vam Sretenje!🇷🇸 pic.twitter.com/4cSrLD6bwo

— Marko Milenković 🇷🇸 (@theMilenkovic) February 15, 2021

U istoriji državnosti i ustavnog razvoja Srbije Sretenjski ustav iz 1835. godine zauzima posebno mesto, te značenje treba čitati iz njega.

„Reč je o prvom ustavu Srbije i njime je iskazan istinski državotvorni i demokratski potencijal srpskog naroda. Sretenjski ustav simbolično sjedinjuje dva rukavca borbe koju su Srbi na početku 19. veka poveli u težnji za spoljašnjom i unutrašnjom emancipacijom: oslobođenje od strane vlasti i slobodna, zakonita unutrašnja uprava“, istakao je istoričar Predrag Ilić iz Istorijskog arhiva Šumadije u Kragujevcu za Danas.

Što se zastave tiče, zamišljena je kao „otvoreno crvena, bela i čelikasto-ugasitaˮ. Raspored boja je, dakle, sledeći: crvena-bela-plava boja. Grb na ovoj zastavi je takođe specifičan, a u članu 4 Sretenjskog ustava opisan je na sledeći način: „Grb narodni srpski predstavlja krst na crvenom polju, a među krakovima krsta po jedno ognjilo okrenuto krstu. Sav grb opasan je zelenim vencem s desne strane od hrastova, a sa leve od maslinova lista“.

Tvorac grba, kao i ustava, bio je Dimitrije Davidović, a zastava je podelila sudbinu liberalnog Sretenjskog ustava, koji je ukinut brzo nakon donošenja, nakon ogromnog pritiska od strane Rusije i Turske. Zastava je bila „replika“ francuske revolucionarne zastave, a i sam Sretenjski ustav je pisan pod očiglednim uticajem francuskih revolucionarnih zakona.