Različiti glasovi, jezici i pogledi na književnost – osmi Beogradski festival evropske književnosti

Piše: Jelena Jovanović

Originalan festival u kom se savremena književnost predstavlja kroz različite forme pokrenula je izdavačka kuća Arhipelag, 2012. godine. Sagovornik City Magazina Gojko Božović, glavni urednik Arhipelaga i osnivač Beogradskog festivala evropske književnosti, navodi da je festival odličan medij za promociju savremene književnosti.

„Od početka Beogradski festival evropske književnosti predstavlja književnost u različitim formama, od čitanja i razgovora, preko panela, do projekcija filmova nastalih po književnosti, i likovnih izložbi koje proističu iz književnosti. Publika je podržala takav koncept, i mi nastojimo da ga razvijamo novim sadržajima, novim temama i novim piscima. Beogradski festival evropske književnosti jedan je od najposećenijih književnih događaja u Srbiji. (Književni programi Davida Grosmana, Havijera Serkasa, Petera Esterhazija, ili Klaudija Magrisa neki su od najposećenijih književnih događaja u Beogradu u ovoj deceniji) Publika festivala je vrlo raznovrsna u generacijskom pogledu, jer je ciljna grupa mnogo šira od uobičajene publike književnih događaja.”

Ovog juna će novo izdanje festivala otvoriti izložba crteža i karikatura Predraga Koraksića- Koraksa posvećena Čarlsu Simiću, američkom piscu i esejisti srpskog porekla. Gojko Božović podseća da je Arhipelag 2018. godine objavio srpsko izdanje knjige Čudovište voli svoj lavirint Čarlsa Simića. Ova knjiga sadrži kratke eseje, aforizme i zapise iz pesnikove beležnice, nastajale u poslednjih nekoliko decenija. Koraks je uradio ilustraciju naslovne strane knjige i piščev portret, nekoliko crteža inspirisanih samom knjigom, kao i nekoliko Simićevih karikatura.

„Sada se svi ti radovi prvi put predstavljaju javnosti na ovoj izložbi kao trag dijaloga dvojice velikih umetnika i kritičkih intelektualaca našeg vremena. Čarls Simić je jedan od najvažnijih savremenih američkih pesnika. Dobio je sve nagrade koje jedan pesnik može da dobije, a njegovi eseji i blogovi u kojima govori i o poeziji i o politici su neobično čitani i uticajni. U septembru će ponovo doći u Beograd. Kada smo pre dve godine pravili njegovo književno veče u Beogradu, publike je bilo kao na rok koncertima. Drago mi je zbog ove izložbe, ona je lep susret Simića i Koraksa, dvojice bespoštednih kritičara i hroničara modernog doba.”

Zanimljiv programski segment festivala je panel koji svake godine definiše ključnu temu festivala. Ovogodišnji učesnici su Ana Martinoli, Mihajlo Pantić, i Boban Stojanović, a tema je – kritika danas.

„Ove godine razgovaramo o tome da li je bilo koja kritika, od književne i umetničke do društvene i političke, moguća u doba populizma koje ne haje za vrednosti, i u doba spektakla koji ne insistira na sadržaju nego na varljivoj pojavnosti. I, naravno, neizostavna tema razgovora sa piscima biće upravo to šta pisac može da učini u vremenu kada su književni život zamenili buka i bes javne scene, književnu kritiku – marketing, a ideje koje su stvarali pisci –  kampanje bez kraja i početka.”

Na kraju priče o predstojećem festivalu Gojko Božović najavljuje i pisce koji će se susresti i sa publikom, i sa svojim delima- tokom ćetiri festivalska dana realizovaće se šest čitanja poznatih svetskih i domaćih pisaca.

„Među piscima koji učestvuju na 8. Beogradskom festivalu evropske književnosti nalazi se moderni klasik srpske književnosti Ljubomir Simović. Njegovo učešće je važan trenutak za Festival. Jedan od najpoznatijih norveških romansijera Eugen Šuljgin je velika figura Međunarodnog PEN-a, i pisac uzbudljive porodične i lične sudbine, a razgovaraćemo i o njegovom romanu S nekog drugog sveta u kome je glavni junak savremeni Istanbul. Čitani i cenjeni nemački pisac Ilija Trojanov veoma je kritički angažovan – i u romanima i u esejima i u javnim nastupima. Tu su i poznati slovenački romansijeri i pripovedači Jani Virk i Vlado Žabot, kao i Darko Tuševljaković, dobitnik Evropske nagrade za književnost i pisac romana Jaz i Jegermajster. Različiti glasovi, različiti jezici, različiti pogledi na svet i na književnost, ali je najvažnije da su to pisci uzbudljivih književnih svetova, i zanimljivi sagovornici.”

U okviru programa Književnost na filmu publika će biti u prilici da vidi filmove zasnovane na delima savremene književnosti.