70 godina Pozorišta na Terazijama

„Tražim da sala bude na Terazijama. Humorističko ili bulevarsko pozorište, koje nedostaje Beogradu, mora biti tamo gde ljudi ubijaju vreme, a mi im onda ponudimo smešno ubijanje samoće!”

Ovim rečima Radivoja Lole Đukića započinje istorija Pozorišta na Terazijama pre 70 godina.

Osnovano kao Humorističko pozorište 23. decembra 1949. godine, pozorište je krenulo s radom u improvizovanim okolnostima kao podstanar bioskopa Beograd, a prva premijera bila je Nušićeva komedija Dr (1951). Prvih dvadeset godina rada repertoar su činile pretežno komedije i operete, što pozorišna kritika i kulturna javnost tog vremena nije dočekala s odobravanjem, već je nastavila ignorantski odnos prema onome što je ubrajano u „lake” pozorišne žanrove.

Nekoliko godina od osnivanja pojavila se ambicija da ovo pozorište ne bude samo humorističko, već i teatar ozbiljnih umetničkih ambicija. Tako 1954. godine menja ime u Beogradska komedija, i svoj repertoarski kurs okreće ka naslovima iz svetske komediografije. Fuzijom s Beogradskim dramskim pozorištem 1959. godine stvoreno je Savremeno pozorište s dve scene – na Terazijama i na Crvenom krstu.

Savladavajući sve probleme i nedoumice koje je to spajanje proizvelo, postavljane su predstave koje se mogu smatrati prelaznim oblicima na putu ka velikom američkom mjuziklu. Oklahoma (1966) predstavlja prelomnu tačku na terazijskom repertoaru, a premijere koje su usledile – Priča iz zapadnog kvarta (1968) i Poljubi me, Kejt (1969) samo su potvrdile ovu tendenciju okretanja ka muzičkom pozorištu. Pojam mjuzikla nije se još bio ustalio u našoj žanrovskoj klasifikaciji, a ipak, publika je oduševljeno prihvatala svaku narednu premijeru. U martu 1975. godine doneta je odluka da se pozorišta razdvoje na Beogradsko dramsko pozorište i Pozorište na Terazijama, kako i danas pozorište nosi ime. Zbog temeljne rekonstrukcije zgrade, predstave su od 1991. godine izvođene na sceni UK0 „Vuk Karadžić”, a 2005. godine pozorište se vratilo kući.

Danas, Pozorište na Terazijama je jedino muzičko pozorište u regionu koje je dobilo licencu za izvođenje najpoznatijih svetskih naslova poput mjuzikala Čikago, Cigani lete u nebo, Kabare, Briljantin, Producenti, Mamma Mia, Fantom iz Opere. Nastavljena je i tradicija postavljanja mjuzikla po domaćem tekstu (Maratonci trče počasni krug, Zona Zamfirova, Glavo luda, Mister dolar…).

Nakon brojnih lutanja, repertoarskog i prostornog, noseći se s izazovima društvenopolitičkih okolnosti u kome je nastalo i razvijalo se, kritikama i očekivanjima stručne javnosti i publike neretko na vrlo suprotnim stranama, Pozorište na Terazijama je steklo svoj identitet i postalo ustanova visokog potencijala i umetničkih dostignuća. Gorka pilula umotana u šećernu vunu, kako je svojevremeno reditelj Kokan Mladenović opisao mjuzikl Čikago, moglo bi biti stanovište sagledavanja repertoara svih ovih godina. Nakon 286 premijera, terazijski ansambl se uz mnogo napora profilisao kao jedini koji se kontinuirano bavi muzičko-scenskim oblicima. Pozorište na Terazijama ovog decembra dočekuje jubilarnu 70. sezonu s velikim ambicijama i potencijalom, spremno da sa svakom narednom premijerom potvrdi svoj status – da je pozorište spektakla.

„Pozorište na Terazijama steklo je umetničko dostojanstvo, to godinama omiljeno pozorište svoje sredine i specifične publike koja je tražila u teatru doživljaj. Kako živimo kao dobri susedi pod istim krovom na istoj adresi (Pozorište na Terazijama i direkcija Bitefa), svakog prvog u mesecu tokom pozorišne sezone ugledam impresivan red pred kasom pozorišta. Na ukusno dizajniranim plakatima u vitrinama najčešće piše: Za predstavu tu i tu nema ulaznica.” (Jovan Ćirilov)