Tribina „Bernat Klajn, kra(l)j jugoslovenske mode” u Domu omladine

Centar za jugoslovenske studije i Dom omladine Beograda nastavljaju u 2021. tribinski program novim ciklusom predavanja i tribina pod nazivom Jugoslavija danas: Zamišljena budućnost i (ne)ostvarena prošlost. Jugoslavija je i danas za mnoge više od geografskog pojma i istorijske činjenice, ona je ideja (makar i utopijska), koncept, prostor mišljenja jednog novog i drugačijeg sveta, a njeno nasleđe i dalje snažno utiče na živote ljudi sa ovog prostora. Želja nam je da pokrenemo dijalog i publiku podstaknemo da se zamisli nad potencijalima jugoslovenskog iskustva i nad pitanjem kako prošlost, kroz jednom već stečene vrednosti, ugraditi u temelje zahteva za „normalnu” budućnost kao alternativu društvenim i političkim praksama „zaglavljene” sadašnjosti.

Novi ciklus otvaramo pričom o modi i Bernatu Klajnu, srpsko-škotskom tekstilnom i modnom dizajneru. Rođen 6. novembra 1922. godine u Senti, Bernat Klajn danas je opšte mesto istorije zapadne mode i smatra se ocem škotske tekstilne i modne industrije. Uprkos ovakvom pozicioniranju Klajna u kanonu istorije zapadne mode, jugoslovenska i srpska istorija mode još uvek nisu prepoznale dizajnera kao relevantnog za interpretaciju, promociju i muzealizaciju domaćeg modnog nasleđa ili njegovu komunikaciju i kontekstualizaciju u okviru zapadne, prevashodno francuske i britanske mode druge polovine 20. veka. Iako se Aleksandar Joksimović kanonizuje kao sinonim za jugoslovensku i srpsku modu, Bernat Klajn je, uprkos svom „zapadnom“ opusu, na izvestan način komunicirao i sa jugoslovenskim modnim kodom. Vodeći se tezom istoričarke mode Amande Halaj da „moda nije izolovano ostrvo, već odgovor“, predavanje Bernat Klajn, kra(l)j jugoslovenske mode istoričara mode i kustosa mode Stefana Žarića nastoji da restruktuira kanon jugoslovenske i srpske mode, pozicionirajući Klajna u isti. Kao ekskluzivitet, Stefan će domaćoj publici predstaviti i jednu od modnih kreacija Bernata Klajna iz lične kolekcije, što ujedno predstavlja i prvu prezentaciju Klajnovog dizajna u Srbiji.

Stefan Žarić je kustos mode u Artis Centru i gostujući istoričar mode u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu. Aktivno se bavi istorijom mode i njenom muzeologijom, o čemu svedoče nagrade i stipendije Vlade SAD, Spomen-zbirke Pavla Beljanskog za najbolji master rad iz istorije umetnosti, britanske Asocijacije istoričara mode, IKOM-ovog Komiteta za kostim, Geti fondacije, te angažmani na konferencijama, izložbama i muzejima mode širom zemlje i sveta. Autor je prve studije o muzeologiji mode u Srbiji te knjige posvećene Mileni Pavlović Barili kao modnoj ilustratorki, a trenutno pohađa doktorske studije engleske književnosti na Univerzitetu u Novom Sadu, gde se bavi odnosom engleske književnosti i mode.

Fotografije:

1. Bernat Klajn, Reklamna kampanja za moher i vunu, c. 1960, Internet izvori

2. Bernat Klajn, Reklamna kampanja za vunu, c. 1960, Internet izvori