Krit je danas deo Grčke. U periodu od 3000. godine p.n.e. do 1500. godine p.n.e, međutim, ovo ostrvo u Sredozemnom moru bilo je centar Minojske civilizacije. Poznati po svojim velelepnim palatama i prelepim freskama, Minojci su tokom bronzanog doba bili velika sila u istočnom Sredozemlju, sa trgovinskim vezama sa Starim kraljevstvom Egipta i civilizacijama Mesopotamije.
Minojska civilizacija često je opisivana kao prva kompleksna evropska civilizacija, a nigde se to ne može bolje videti nego u Knososu, arheološkom nalazištu na mestu nekadašnje palate vladara Minojaca u blizini Irakliona, glavnog grada Krita. Prva palata u Knososu sagrađena je oko 2000. godine p.n.e. Oko 280 godina kasnije, ona je razrušena u velikom zemljotresu. Ubrzo nakon toga ona je ponovo sazidana, u upravo ostatke ove obnovljene palate, sa svim njenim prostorijama ukrašenim freskama, veličanstvenim stubovima i stepenicama, ljudi danas imaju priliku da vide u Knososu. Palata je inače bila administrativno i ceremonijalno sedište minojske civilizacije.
Palata je sagrađena da primi dosta ljudi. U njenim podrumima bili su skladišteni pšenica, ulje i blago. Zanatlije su živele nedaleko od nje, kako bi odgovorili na potrebe stanovnika ovog velikog kompleksa. Palata je putevima, cevima i odvodima bila povezana sa ostatkom ostrva, zbog čega su njeni rezidenti uvek imali svežu vodu i jednostavan način da stignu do drugih naselja na Kritu. Minojci su takođe imali i svoje pismo, poznato danas kao linearno A, koje nije još uvek u potpunosti dešifrovano.
Kao sedište minojskih vladara, palata u Knososu je imala posebnu sobu sa tronom, za koju mnogi istoričari veruju da je nastarija očuvana prostorija ovog tipa u Evropi. Kralj Minojaca sedeo je na gipsanom tronu, koji posetioci mogu i danas videti. U sobi se još nalazi i kameni pehar za religijske rituale, a njeni zidovi su oslikani freskama koje prikazuju grifone, mitska krilata čudovišta veličine vuka, s glavom orla i nogama, repom i kandžama lava.
Na nalazištu u Knososu može se videti i dosta drugih fresaka i oslikanih stubova, restauriranih u poslednjih nekoliko decenija. Poznata freska delfina otkriva značaj morskog živog sveta za palatu koja se nalazi oko 6 kilometara daleko od obale Krita. Druga čuvena freska prikazuje akrobatsko preskakanje bika. Veruje se da je ova aktivnost bila deo religijskih svečanosti.
Palata u Knososu konačno je uništena u požaru malo posle 1400. godine p.n.e. Istoričari još nisu sigurni da li su je zapalili Mikenci, koji su osvojili ovu teritoriju, ili je požar nastao prirodnim putem. Nekoliko hiljada godina kasnije, 1878. godine, ostatke palate otkrio je Minos Kalokairinos, a dalja iskopavanja su početkom 20. veka vođena pod komandom britanskog arheologa ser Artura Evansa. Pronađeni arheološki artefakti izloženi su na samom nalazištu i u Arheološkom muzeju u Iraklionu. Savetujemo vam da obavezno posetite ove dve lokacije ako kojim slučajem ovog leta odete na odmor na Krit.
Izvor: My Modern Met
Izvor naslovne slike: Bernard Gagnon/Wikimedia Commons/CC 3.0